Powstała książka „Zielonogórscy Sybiracy”:
Ta książka przetrwa swoich autorów, będąc źródłem wiedzy i inspiracji dla wielu następnych pokoleń. O czym mowa? O imponującym wydawnictwie zatytułowanym lakonicznie „Zielonogórscy Sybiracy”. Praca światło dzienne ujrzała dosłownie kilka dni temu. Za tło premierowej prezentacji posłużyła Sala Kolumnowa urzędu marszałkowskiego, gdzie uroczyście obchodzono 78. rocznicę tzw. II masowej deportacji w głąb Rosji radzieckiej. To właśnie wtedy z rodzinnych stron przymusowo wysiedlono ok. 300 tys. Polaków, głównie kobiet i dzieci. Wśród nich 3.659 członków dzisiejszego zielonogórskiego oddziału Związku Sybiraków. Zaprezentowana w poniedziałek książka jest hołdem oddanym wszystkim Sybirakom. Zarówno tym, których groby rozsiane są po całej Syberii, jak i tym, którzy zdołali przeżyć i powrócić do wolnej już Polski.
Książka zbudowana została z części naukowej, dokumentacyjnej oraz osobistej. Analizy naukowe znakomicie uzupełniają wspomnienia tych, którzy przeżyli piekło zesłania.
Wydawca książki, czyli zielonogórskie Stowarzyszenie na rzecz Pomocy Zesłańcom Sybiru, włożył wiele wysiłku, aby czytelnik nie otrzymał wydawniczej tępej piły, tylko pracę wnoszącą istotny wkład w potoczną wiedzę o losach ludzi dosłownie rozjechanych przez okrutny walec historii.
Warto przeczytać tę książkę w układzie zaproponowanym przez autorów redakcji. Poczynając od rozdziału poświęconego warunkom życia na Kresach Wschodnich II Rzeczypospolitej, kompetentnie napisanego przez czołowego zielonogórskiego historyka, prof. Czesława Osękowskiego, aby następnie przejść do studium dotyczącego deportacji Polaków, po 19 września 1939 r., w głąb ZSRR. Ten rozdział napisał Roman Wojciech Łuczkiewicz.
Prawdziwa groza wylewa się z kart książki podczas lektury rozdziałów poświęconych warunkom życia Polaków na zesłaniu (autorzy: Magdalena Pokrzyńska, Izabela Każmierczak-Kałużna, Małgorzata Ziemska). Naturalnym uzupełnieniem tej części księgi jest rozdział omawiający „Przesiedlenie ludności z ZSRR do Polski po II wojnie światowej”, autorstwa Witolda Towpika.
Za najbardziej przejmującą należy uznać tę część książki, która przytacza osobiste wspomnienia 26 zielonogórskich Sybiraków. Lektura tych wspomnień to duże wyzwanie. Drastyczność przytaczanych faktów może być nie lada wyzwaniem dla wytrzymałości czytelnika, który nigdy osobiście nie doświadczył koszmaru wojny.
Pod koniec książki odnajdziemy prawdziwy rarytas, czyli wykaz członków Związku Sybiraków oddział w Zielonej Górze. Wykaz podaje imię i nazwisko, datę urodzenia, ewentualnie śmierci, miejsce urodzin, np. na zesłaniu, miejsce zesłania, kiedy zesłaniec z niego powrócił, gdzie zamieszkał w Polsce. To pierwszy tego typu zbiór, dodajmy – pedantycznie uporządkowany i czytelnie wydrukowany. Zapewne będzie przedmiotem licznych analiz i studiów bardzo wielu zielonogórzan szukających odpowiedzi dotyczących trudnej i bolesnej przeszłości członków własnych rodzin.
Czas oddać honor zespołowi, który przygotował tę imponującą publikację. Przez ponad dwa lata każdą wolną chwilę na rzecz „Zielonogórskich Sybiraków” oddawali: Wacław Mandryk, Czesław Osękowski, Alina Polak-Woźniak i Marian Szymczak. Książka jest dopieszczona edytorsko: dobry papier, świetna typografia Anny Strzyżewskiej, czytelna okładka Marty Surudo, do tego dużo map oraz zdjęć. Praca została wydana przez zielonogórskie Stowarzyszenie na rzecz Pomocy Zesłańcom Sybiru. Publikację finansowo wsparł zielonogórski urząd miasta oraz lubuski urząd marszałkowski. Książkę wydrukowała Oficyna Wydawnicza Uniwersytetu Zielonogórskiego, nakład 1.000 sztuk.
Książka została wydana przez Stowarzyszenie na rzecz Pomocy Zesłańcom Sybiru, można ją pozyskać w biurze Związku Sybiraków, przy ul. Lisowskiego 3, pierwsze piętro, pokój 1-2, w każdy roboczy wtorek, między godziną 10.00 a 13.00. W tych samych godzinach można zadzwonić do biura Związku Sybiraków, numer telefonu stacjonarnego: 68 325 09 48. Można także zatelefonować w sprawie książki do Mariana Szymczaka, szefa koła nr 8 Związku Sybiraków, nr telefonu: 667 775 040.
(pm)